خوش بینی در بازار مسکن ...

با این حال ۴ عامل در بازار مسکن، نیروی منفی مقابل سازنده‌ها ایجاد کرده که مهم‌ترین آنها «قیمت فروش مصالح‌ساختمانی» است. فشار از این ناحیه بر سازنده‌ها از «تورم زمین» که بالاترین سهم در قیمت تمام‌شده را دارد هم بیشتر شده است.

نسخه به روز شده پیش‌نگر بازار ساخت‌وساز از کمتر شدن شدت بدبینی سازنده‌ها نسبت به آینده ساختمان‌سازی خبر می‌دهد. با این حال قیمت تمام شده مسکن به روایت مدیران خرید صنعت ساختمان همچنان در سطح قرمز قرار دارد.  براساس گزارش دوره سیزدهم طرح شاخص مدیران خرید ساختمان که روز گذشته از سوی اتاق تعاون مربوط به بازه زمانی سی روز منتهی به پایان مهرماه منتشر شد، قیمت تمام شده مسکن درحالی همچنان در سطح بسیار بالا قرار دارد که در عین حال، وضعیت کلی شاخص مدیران خرید ساختمان با بهبود نسبی مواجه شده و این موضوع منجر به کاهش شدت بدبینی‌ها نسبت به آینده ساختمان‌سازی شده است.

گزارش شامخ ساختمان یا گزارش طرح شاخص مدیران خرید ساختمان گزارشی است که در ابتدای هر ماه از سوی اتاق تعاون منتشر می‌شود و در آن اطلاعات و انتظارات مدیران خرید در بخش ساختمان و فعالان ساختمانی از وضعیت یک ماه گذشته و همچنین شرایط پیش روی بازار ساخت‌وساز مورد نظرسنجی و جمع‌بندی قرار می‌گیرد. در این گزارش عدد ۵۰ در کل یا برای هر کدام از آیتم‌هایی که مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفته‌اند، نشان‌دهنده عدم تغییر وضعیت نسبت به ماه قبل بالای ۵۰ نشان‌دهنده بهبود وضعیت نسبت به ماه قبل و زیر ۵۰ به معنای بدتر شدن وضعیت نسبت به ماه قبل است.

در مهرماه امسال عدد شامخ کل معادل ۱۳/ ۵۳ و نشان‌دهنده بهبود اندک وضعیت صنعت ساختمان در مهرماه در مقایسه با شهریورماه امسال است. در این ماه شاخص آیتم‌هایی نظیر میزان سفارش‌های جدید یا همان میزان درخواست مالکان برای تخریب و نوسازی مسکن، میزان به‌کار‌گیری نیروی انسانی و نیز میزان خرید مواد اولیه در مقایسه با ماه قبل روند افزایشی داشته اما سرعت انجام سفارش‌ها یا همان سرعت ساخت‌وساز روند کاهشی طی کرده است.
با این حال، درحالی‌که هم‌اکنون عدد مربوط به انتظارات در ارتباط با فعالیت‌های سازنده‌ها در آینده زیر عدد ۵۰ (معادل عدد ۴۱/ ۴۱) قرار دارد همچنان بازار ساخت‌وساز در شرایط بدبینی فعالان ساختمانی نسبت به آینده به سر می‌برد؛ هر چند شدت این بدبینی در مقایسه با یک ماه قبل یعنی شهریورماه که عدد شاخص ۳۶ بود، کمتر شده است.

شرایط اعلام شده از سوی فعالان ساختمانی در طرح شاخص مدیران خرید ساختمان همچنین نشان می‌دهد اگر چه در مهرماه شاخص تا حدی بهبود یافته و از عدد ۵۰ فراتر رفته است اما این میزان بهبود به معنای رونق ساختمانی نیست و تنها عدد شاخص در سطح بینابینی رکود و رونق قرار گرفته است.

براساس این گزارش در مهرماه عدد مربوط به شاخص میزان تقاضای مالکان برای تخریب و نوسازی واحدهای مسکونی کلنگی به میزان اندکی بهبود یافته است و از عدد ۴۰ در شهریورماه به سطح عدد ۵۰ رسیده است. در واقع این بهبود اندک در شاخص به معنای بدتر نشدن شرایط در مهرماه در مقایسه با شهریورماه است چرا که عدد شاخص به سطح ۵۰ رسیده است و زمانی که عدد شاخص ۵۰ باشد یعنی شرایط یک ماه نسبت به ماه قبل بدون تغییر بوده است. با این حال از آنجا که عدد شاخص در آیتم مورد بررسی از عدد ۴۰ به سطح ۵۰ رسیده است بهبود نسبی در این زمینه مشاهده می‌شود. هر چند همچنان بازار ساخت‌وساز در شرایط رکودی است. شاخص مربوط به موجودی مواد اولیه یا لوازم خریداری شده که همان اقلام، مصالح و تجهیزات ساختمانی است در مهرماه نسبت به شهریورماه بهبود نسبی داشته و از عدد ۴۲ به ۵/ ۴۴ رسیده است. با این حال هم در مهرماه و هم در شهریورماه از آنجا که این شاخص زیر عدد ۵۰ قرار داشته است، معنای آن تداوم شرایط بد در این بخش از فعالیت‌های ساختمانی است. هر چند در این بخش بهبود نسبی در مهرماه در مقایسه با شهریور حاصل شده است و شرایط بدتر نشده است. قیمت خرید مصالح و تجهیزات ساختمانی مطابق با این گزارش در وضعیت قرمز قرار گرفته است. عدد شاخص در این آیتم مورد بررسی که با عنوان قیمت خرید مواد اولیه یا لوازم مورد نیاز مورد اشاره قرار گرفته است از عدد حدود ۹۷ به حدود ۹۸ در مهرماه در مقایسه با شهریور افزایش یافته است. این موضوع نشان می‌دهد قیمت مصالح ساختمانی رشد داشته است.

قیمت محصولات تولید شده که در بخش ساخت‌وسازهای مسکونی همان قیمت تمام شده مسکن مشتمل بر قیمت زمین و سایر هزینه‌های ساختمانی همچون هزینه تامین مصالح و تجهیزات ساختمانی است هم در مهرماه در شرایط قرمز قرار گرفته است. عدد شاخص این بخش از حدود ۸۲ در شهریورماه به حدود ۸۳ در مهرماه افزایش یافته است. این سطح از شاخص به معنای افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز است. بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهد شرایط فروش واحدهای مسکونی نیز چندان مطلوب نبوده است. براساس این گزارش اگر چه یک واحد، میزان فروش واحدهای مسکونی در عدد شاخص رشد مثبت داشته است اما کماکان عدد شاخص در این آیتم مورد بررسی پایین‌تر از عدد ۵۰ قرار دارد. شاخص مربوط به میزان فروش واحدهای مسکونی در این گزارش در شهریورماه عدد ۳۸ بوده است که در مهرماه به ۳۹ رسیده است. این عدد نشان می‌دهد همچنان شرایط فروش واحدهای مسکونی برای سازنده‌ها نامطلوب است.

انتظارات مربوط به بهبود شرایط در بازار ساخت‌وساز در ماه‌های آتی نیز کماکان زیر ۵۰ است. در شهریورماه نیز این انتظارات کمتر از ۵۰ بود. در شهریور این عدد ۳۶ و در مهرماه ۴۱/ ۴۱ است که با بهبود نسبی در مقایسه با ماه قبل همراه شده است اما از آنجا که این عدد کمتر از سطح ۵۰ قرار گرفته است کماکان انتظار بروز رونق در بازار ساخت‌وساز از سوی فعالان این حوزه در ماه‌های آینده را مطرح نمی‌کند.

بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهد هم‌اکنون دست‌کم چهار نیروی منفی در برابر دو گروه نیروی مثبت در مقابل سازنده‌ها قرار گرفته است. چهار پارامتر مهم بر وضعیت قرمز سازنده‌ها و بروز فشار مضاعف به آنها اثرگذار است. اولین عامل مربوط به قیمت مصالح ساختمانی است که در حال افزایش است و در این گزارش نیز به آن اشاره شده است.

براساس این گزارش و در قالب عامل دوم همچنین میزان فروش واحدهای مسکونی پایین است و عدد شاخص در این آیتم نیز زیر ۵۰ (حالت بینابینی رکود و رونق) قرار دارد. از سوی دیگر قیمت تمام شده مسکن نیز در مهرماه در مقایسه با شهریور افزایش یافته است. قیمت تمام شده مسکن که ترکیبی از بهای زمین و نرخ مصالح ساختمانی است نیز رشد داشته است. برآیند این چهار عامل منجر به آن شده است که اگر چه در مهرماه انتظارات سازنده‌ها از آینده ساخت‌وساز به میزان اندک در مقایسه با شهریور بهبود پیدا کند اما سازنده‌ها همچنان انتظاری از بابت بروز رونق ساختمانی در ماه‌های پیش‌رو ندارند.

با این حال دو نیروی مثبت منجر به کاهش شدت بدبینی در بازار ساخت‌وساز در مهرماه در مقایسه با شهریورماه شده است. اولین عامل به کاهش انتظارات تورمی ناشی از کاهش سرعت رشد ماهانه نرخ ارز در مهرماه مربوط می‌شود. سرعت رشد ماهانه نرخ ارز در شهریور ماه امسال ۱۸ درصد بود که در مهرماه به ۴ درصد کاهش یافت. از سوی دیگر خارج شدن بازار معاملات سهام از شرایط نوسانی و جهش‌های نیمه اول سال جاری عامل دیگر کاهش شدت بدبینی سازنده‌هاست. بازدهی بازار سهام در مهرماه ۵/ ۱۱ درصد کم شد و این دو عامل در نهایت با کاهش انتظارات تورمی منجر به کاهش شدت بدبینی سازنده‌ها به آینده پیش‌روی بازار ساخت‌وساز شده است. از سوی دیگر بهبود وضعیت شاخص مربوط به سفارش‌های جدید برای ساخت‌وساز از سوی مالکان املاک کلنگی در مهرماه نیز بر کاهش شدت بدبینی سازنده‌ها در مورد آینده بازار ساختمان موثر بوده است.